Afgelopen week rondde ik een opleiding van twee jaar af. Samen met nog 23 predikanten, kerkelijk werkers en geestelijk vezorgers volgde ik de opleiding ´Soul of Leadership´, aangeboden door het Shalem Institute for Spiritual Formation. De opleiding biedt een contemplatieve omgeving aan, waar ik leerde stil te worden en te luisteren naar iets anders dan mijn eigen hoofd vol meningen, oordelen en adviezen.
Het is een waar stil worden, naar binnen keren en van daaruit naar buiten treden. Niet reactief, maar intuïtief. Niet luisteren om te reageren, maar luisteren om de ander te helpen dieper in zichzelf af te dalen en een eigen antwoord te ontdekken. Lastig om onder woorden te brengen wat er gebeurt onder een oppervlakte.

We leerden onderscheiden: wat is van mij en mijn ego, en wat komt vanuit een diepere bron; God, het universum, mijn ziel, mijn diepste zelf, net hoe je het wilt noemen. Soms vermoedde ik: het is de tweedeling hoofd-hart; komt het uit mijn hoofd of uit mijn hart? In die stilte was er meer dan niets; er bewoog wat, de ruimte vulde zich met actieve stilte. Een stilte die rondgaat, die troostend is, een stilte die inspireert en die wat in mij oproept. Een stilte die uitnodigend is en die zonder oordeel is. Een stilte die verbindt.

Een terugkerende gewoonte waren de clearness committees, oftewel de klaarheids commitees. In het Nederlands vind ik dat behoorlijk wollig klinken, maar voor de lezer die hier niet bekend mee is, is het sowieso wel wollig vermoed ik. Een clearness committee is een soort meditatieve intervisie, waarbij luisteren vanuit die meditatieve stilte centraal staat. In een kleine groep van vier tot vijf mensen is er één focus person. Zijn of haar vraag of probleem staat centraal. Zo gaat het:

1. Stilte: in de stilte houdt je deze persoon in liefdevolle aandacht en tune je op hem of haar in.
2. De focus person vertelt pover het probleem waar hij of zij tegenaan loopt.
3. De anderen stellen verhelderende vragen.
4. Stilte: in de stilte houdt je de focus person in liefdevolle aandacht in je hart.
5. Vanuit de stilte laat je in je opkomen wat gezegd wil worden. Hier wordt het spannend. Want zeg je wat je al meteen dacht te moeten zeggen: “dat heb ik ook eens gehad”, ” oh, je moet gewoon…” of laat je die gedachtes eerst eens liggen om te bekijken. Komt het uit je hart of uit je hoofd? Helpt het deze persoon tot een dieper inzicht te komen over zichzelf of het probleem?
Soms wordt er niets gezegd en verblijf je met elkaar in een gevulde stilte, waar troost en bemoediging uit spreekt. Soms komen er beelden, woorden, verhalen, liedjes of gedichten op. Soms zeggen twee mensen tegelijkertijd hetzelfde. Maar wat er ook gebeurt, het is nooit hol, of leeg. Het is vervuld.
6. De sessie wordt afgesloten met een gebed, zegen, lied, dans, stilte of wat dan ook het verlangen is van de focus person. Een zeer bijzonder en waardevol moment. Je bent in de stilte heel dicht bij elkaar geweest en dat ontlaadt zich in die afsluiting. Die ervaring neem je altijd met je mee.
In mijn ideale wereld start elke bijeenkomst, elke vergadering, elk feest, elke reünie, elke kerkdienst, begrafenis en trouwerij met deze vervulde en warme stilte, een stilte met aandacht en aanvaarding.

Als je zolang met elkaar optrekt, met ontmoetingen waarin deze stilte de basis is waar je steeds weer naar terugkeert, dan wordt je een nieuwe familie. En dan is er heimwee als het voorbij is.